Pożyczka pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Współczesny rynek gospodarczy stawia przed przedsiębiorcami wiele wyzwań finansowych. Mimo że znaleźć można wiele metod dokapitalizowania spółki, jednym z często stosowanych rozwiązań, w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest udzielenie, przez wspólnika pożyczki. Tego typu transakcje niosą za sobą wiele korzyści zarówno dla spółki, jak i dla wspólnika. Wiążą się one niestety również z ryzykiem oraz wymaganiami prawnymi, których trzeba przestrzegać.

Jakie wymagania należy spełnić, aby udzielić spółce pożyczki?

Pożyczka od wspólnika to umowa, na mocy której wspólnik udostępnia spółce określoną kwotę pieniędzy na ustalony czas, w zamian za co spółka zobowiązuje się do zwrotu pożyczonej kwoty oraz – w przypadku umowy odpłatnej – wypłaty odsetek. Umowa pożyczki powinna być zawarta w formie pisemnej. Istnieje również możliwość zawarcia umowy pożyczki w formie ustnej, jednak jedynie w przypadku gdy jej wartość nie przekracza 1.000,00 zł.

Przede wszystkim należy wskazać, że co do zasady pożyczki spółce może udzielić każdy. W zależności natomiast od powiązania między pomiotami spełnić będzie trzeba inne wymagania. W pierwszej kolejności zawarcie umowy pożyczki wymaga od wspólnika oraz umocowanego przedstawiciela spółki z o.o. złożenia oświadczenia woli. W tym momencie należy pochylić się nad kwestią poprawnego umocowanie przedstawiciela spółki z o.o. Poprawność tego umocowanie będzie zależała od konkretnej sytuacji:

• w przypadku gdy udzielający pożyczki wspólnik, nie piastuje stanowiska członka zarządu w spółce, przy zawarciu umowy spółkę reprezentował będzie zarząd zgodnie z zasadami reprezentacji,
• w przypadku gdy w spółce wieloosobowej, wspólnik udzielający pożyczki będzie również członkiem zarządu, spółkę reprezentować będzie rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą wspólników,
• w przypadku gdy jedyny wspólnik jest także jedynym członkiem zarządu, przy umowie pożyczki spółkę reprezentować będzie wspólnik, jednak wymagać ona będzie formy aktu notarialnego.

Co więcej, w przypadku gdy w spółce wieloosobowej, wspólnik udzielający pożyczki będzie również członkiem zarządu, zawarcie umowy pożyczki będzie wymagało zgody zgromadzenia wspólników.

Należy również pamiętać, że zgodnie z ogólną zasadą, zaciągnięcie przez spółkę zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Ten wymóg często będzie konieczny do spełnienia również przy stosunkowo małych kwotach pożyczki, gdy kapitał zakładowy spółki został określony na minimalnym poziomie.

Forma przekazu pieniędzy.

Co do zasady, jeśli wspólnikiem jest osoba fizyczna, może ona udzielić pożyczki w formie gotówkowej, poprzez wpłacenie fizycznie pieniędzy do kasy spółki. W sytuacji natomiast gdy wspólnikiem spółki jest inny przedsiębiorcy, zastosowanie będą miały zasady Prawa Przedsiębiorców, zgodnie z którymi dokonywanie lub płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

• stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
• jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Safe harbour jako bezpieczny warunek umowy pożyczki. Oprocentowanie pożyczki.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zawarcie umowy pożyczki nieoprocentowanej między wspólnikiem a spółką, będzie nieodpłatnym świadczeniem, podlegającym opodatkowaniu. Przychodem spółki w takiej sytuacji będzie wartość odsetek, jakie spółka musiałaby zapłacić, przy udzieleniu jej pożyczki oprocentowanej na warunkach rynkowych.

Co za tym idzie, pożyczka powinna zostać oprocentowana na zasadach rynkowych. Oprocentowanie oraz ewentualne opłaty dodatkowe powinny zostać określone w porównywalny sposób, jak w sytuacji, gdyby spółka poszukiwała finansowania bankowego lub poza bankowego.

Uniknąć tego pozwala zastosowanie jednej najbezpieczniejszych, jednak mało elastycznych opcji postępowania przy zawieraniu umowy pożyczki między wspólnikiem a spółką, regulacji tzw. safe harbour (bezpieczna przystań). Z tej regulacji skorzystać można po spełnieniu następujących warunków:

• oprocentowanie pożyczki w ujęciu rocznym na dzień zawarcia umowy jest ustalane w oparciu o rodzaj bazowej stopy procentowej i marżę, określone w obwieszczeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych aktualnym na dzień zawarcia tej umowy;
• nie przewidziano wypłaty innych niż odsetki opłat związanych z udzieleniem lub obsługą pożyczki, w tym prowizji lub premii;
• pożyczka została udzielona na okres nie dłuższy niż 5 lat;
• w trakcie roku podatkowego łączny poziom zobowiązań albo należności podmiotu powiązanego z tytułu kapitału pożyczek z podmiotami powiązanymi liczony odrębnie dla udzielonych oraz zaciągniętych pożyczek wynosi nie więcej niż 20 000 000 zł lub równowartość tej kwoty;
• pożyczkodawca nie jest podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.