Rodzaje nawiązania i rozwiązania stosunku pracy.

Umowa o pracę jest to sposób nawiązania stosunku pracy, polegający na złożeniu przez pracownika i pracodawcę zgodnych oświadczeń woli na mocy których pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Rodzaje umów o pracę.

Ustawodawca przewidział trzy rodzaje umów o pracę, na które składają się umowa na okres próbny, na czas określony albo na czas nieokreślony. Z czego umowę na okres próbny można zawrzeć maksymalnie na okres 3 miesięcy. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę, że długość okresu próbnego jest wprost zależna od okresu na jaki pracodawca ma zamiar zatrudnić pracownika po okresie próbnym, tzn. umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający:

• 1 miesiąca – przy zamiarze zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
• 2 miesiące – przy zamiarze zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy;
• 3 miesiące – przy zamiarze zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 12 miesięcy lub na okres nieokreślony.

W przypadku umów na okres próbnych zawartych na 1 i 2 miesiące strony mogą jednokrotnie wydłużyć umowę, na nie dłużej jednak niż o 1 miesiąc. Przedłużenie takiej umowy musi być dodatkowo uzasadnione rodzajem pracy.

W przypadku natomiast umowy na czas określony łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech. Wyjątek od tej zasady stanowią sytuacje gdy zawarcie umowy w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy, w przypadku:

• zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
• wykonywania pracy przez okres kadencji,
• gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie.

Rozwiązanie umów o pracę.

Umowę o pracę rozwiązuje się z zastosowaniem następujących sposobów:

• na mocy porozumienia stron,
• przez rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem,
• przez rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia,
• z upływem czasu, na który została zawarta.

Umowa o pracę na okres próbny zwyczajowo rozwiązuje się z upływem okresu, na który została zawarta, a przed upływem tego okresu można ją rozwiązać za wypowiedzeniem.

Szczególnym wymaganiem dla oświadczenia rozwiązującego umowę o pracę na czas określony oraz czas nieokreślony, za wypowiedzeniem jak i bez wypowiedzenia, jest obowiązek pracodawcy, zgodnie z obwiązującymi przepisami, do wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Okresy wypowiedzenia różnią się w zależności od rodzaju umowy, której dotyczą. Okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny wynosi:

• 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
• 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
• 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony jak i nieokreślony jest zależny od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

• 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
• 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
• 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

3 miesięczny okres wypowiedzenia może zostać skrócony maksymalnie jednak do 1 miesiące i tylko w sytuacji ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Dodatkowo pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia z 3 miesięcy do 1 miesiąca z przyczyn niedotyczących pracownika, jednak wtedy pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości pozostałej części okresu wypowiedzenia.

Kodeks pracy przewiduje również prawo pracodawcy do zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. Należy pamiętać jednak, że w takiej sytuacji pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.